8
SRBUHI PETROSYAN (UX NAXAGAH)
(28.02.2011 21:11)
0
Հարգելի՛ համալսարանականներ, երկար մտածում էի, ինքս ինձ ասում էի,- Ի՞նչ գրեմ, որ ազդեցիկ լինի, մարդկանց վրա այնպես ազդի, որ սկսեն մտածել մեր մայրենի լեզվի վիճակի մասին և անպայմա՛ն իրենց պարտական զգան, ավելի շատ նվիրվելու նրան,- ինչն է պակասում, չեմ հասկանում, ամեն տեսակ հնարավորություն կա մեր հրաշալի լեզվով, օտարի համար անհասկանալի խոսելու, բայց կարծես մենք ինքներս ձգտում ենք, որ օտարները մեր խոսքի հնարավորին չափ մեծ մասը հասկանան, իսկ օտար լեզու չիմացող հայերն էլ գնան, օտար լեզուներ սովորեն, որպեսզի հայերեն հասկանան: Ես հասկացա, որ ինձնից առաջ շատերն են ասել այն, ինչ հնարավոր է ասել: Այնպիսի մարդիկ են ասել, որ նրանց չլսողն ինձ երբեք չի լսի: Ես ով եմ, որ չափվեմ նրանցից որևէ մեկի հետ: Ահա այս մտքերի մեջ որոշեցի մեր մեծերից մեկի՝ Շիրազի խոսքերը կրկնել, կարծում եմ Շիրազը դեմ չէր լինի, որ ես իր խոսքերով ձեզ դիմեմ: Տեսե՛ք նա իր «Բիբլիականում» ինչ է ասում, որ մենք չենք լսում: «....Ասաց ու ելավ Մասիս լյառն ի վեր արարողը մեծ, Նայեց կակաչին, որ կռահելով՝ ոչ թե կարկամեց, Այլ վիզն երկարեց, ասաց սրտադող. - Գլուխս կտրե, բայց լեզուս ինձ թող, Անլեզու կյանքս ինչպե՞ս կարկաչի... Բայց աստված պոկեց լեզուն կակաչի Եվ ապա պոկեց լեզուն էլ վարդի՝ Երկուսը մեկեց, որ երգը հորդի. Մի նուրբ ու անմար բոցի պես բերեց Առաջին մարդու համր ու լեզվազուրկ բերանը դրեց, Որ կակաչի պես սա էլ քնքշանա և հավերժ խոսի, Բայց այս մարդն իսկույն վեր նայեց՝ դեպի ջահը Մասիսի, Աստըծուն թողած իր լեռանն ասաց. «Մա, Մասիս, մարե, Քո ձյունն իմ սրտի սև կրակն արդյոք ե՞րբ պիտի մարե». «Մարե» խոսքն այնքան սրտաձայն ասաց, այնպես հառաչեց, Որ ներեց նրան փառքերից փախչող արարողը մեծ, Համբուրեց նույնիսկ, թողեց այս մարդուն Մասիսի վրա, Մայր Արաքսն ի վեր և աստ արմատվեց իր ցեղն հնօրյա, Հավերժ բազմացավ, դարձավ Հայաստան մշտամեղեդի: Եվ հրամայեց արարողը մեծ. - Ո՛վ իմ վշտաշիվ. Քեզ լեզու տվի, որ քո երկիրը լցնես քո բանիվ, Որ քեզ էլ չասեն՝ «դու ով ես, ես ով»: Բազմացիր դու էլ քո անզույգ լեզվով, Բազմացիր, քանզի քո կակաչ ծաղկի սևն էլ ինձ վկա՝ Սև շատ է գալու քո գլխին և քո Մասիսին հսկա: - Ավա՜ղ... Թոթովեց այս կակաչամարդն իր արարիչին, Այս խոսքը եղավ իր խոսքն առաջին... Ահա թե ինչու կորցրեց կակաչն իր մեղրալեզուն, Բայց կակաչի տեղ՝ իր խինդ ու վշտից իմ ազգն է խոսում: «Հուր-հավիտյան է իր կակաչ լեզվով հայը խոսելու, Լոկ իր լեզվով է իր գալիքների վիշտը կիսելու, Միակ մայր լեզվով իր բիբլիական, Թեկուզ ծաղիկներն՝ օր մի խոլական Աստվածընդդեմ էլ՝ սատանայախաբ անաստվածանան, Հայ լեզվով քնեն՝ հայ լեզվով պիտի հայերն արթնանան, Գեղգեղան, ինչպես իմ հավքերի մեջ՝ սոխակն իր լեզվով, Արծիվն՝ իր լեզվով, անգղն՝ իր լեզվով: Թեկուզ կակաչի սրտի սևն հորդե՝ ծածկե իր կարմրին՝ Վերջ չի գա, Հայկոս, քո կակաչախոս ազգին ու գրին, Բարբառես պիտի կակաչի կարմիր և թե թուխ լեզվով, Թեպետ շատ պիտի խոնարհվես, ինչպես կակաչն իր սևով, Եվ դարը մի հեղ դու պիտ մազե կամուրջով անցնես, Մերթ այս կակաչի թերթիկների պես դու հեշտիվ ցրվես, Մերթ բացվես՝ իր քույր վարդերի նման, Մերթ բոցվես-բացվես, այսպես՝ հավիտյան: Քո լեզվաբույրով, զույգը չունեցող քո լեզվով անզույգ, Ինչպես անզույգ է ամեն մի ծաղիկն աստվածամասունք, Անզույգ, ինչպես վարդն, ինչպես շուշաններն իմ այս ձյունասիփ, Ինչպես հասմիկներն, ինչպես շուշաններն իմ այս ոսկեբիբ: Անզույգ, ինչպես ցեղն հորոտ-մորոտի այս իմ երկնագույն, Անզույգ, աննման, ինչպես մայիսյանն այս ոսկեհանգույն, Ինքնանաս, որ քեզ չխաբի գալիք ոչ մի նենգ հման...»: Այսպես արարեց և հավերժորեն հայ կնքեց հային, Հայ կնքեց հավերժ հայ ավազանում իր աստվածային՝ Հավերժամռունչ մայր Արաքսի մեջ, Ուր գահն է Նոյան՝ ուր Մասիսն է պերճ....»:
|